บทสวดทําวัตรเย็น

คําบูชาพระรัตนตรัย

⁕ โย โส ภะคะวา อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ

' พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น พระองค์ใด, เป็นพระอรหันต์, ดับเพลิงกิเลส, เพลิงทุกข์สิ้นเชิง, ตรัสรู้ชอบได้ โดยพระองค์เอง,

⁕ ส๎วากขาโต เยนะ ภะคะวะตา ธัมโม

' พระธรรมเป็นธรรมที่พระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์ใด, ตรัสไว้ดีแล้ว,

⁕ สุปะฏิปันโน ยัสสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ

' พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า พระองค์ใด , ปฏิบัติดีแล้ว,

⁕ ตัมมะยัง ภะคะวันตัง สะธัมมัง สะสังฆัง, อิเมหิ สักกาเรหิ ยะถาระหัง อาโรปิเตหิ อะภิปูชะยามะ

' ข้าพเจ้าทั้งหลาย, ขอบูชาอย่างยิ่ง ซึ่งพระผู้มีพระภาคเจ้าพระองค์นั้น, พร้อมทั้งพระธรรม และพระสงฆ์, ด้วยเครื่องสักการะทั้งหลายเหล่านี้, อันยกขึ้นตามสมควรแล้วอย่างไร,

⁕ สาธุ โน ภันเต ภะคะวา สุจิระปะรินิพพุโตปิ

' ข้าแต่พระองค์ผู้เจริญ, พระผู้มีพระภาคเจ้าแม้ ปรินิพพานนานแล้ว, ทรงสร้างคุณอันสําเร็จประโยชน์ไว้แก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย,

⁕ ปัจฉิมาชะนะตานุกัมปะมานะสา

' ทรงมีพระหฤทัยอนุเคราะห์แก่พวกข้าพเจ้า,อันเป็นชนรุ่นหลัง,

⁕ อิเม สักกาเร ทุคคะตะปัณณาการะภูเต ปะฏิคคัณหาตุ

' ขอพระผู้มีพระภาคเจ้า จงรับเครื่อง สักการะ, อันเป็นบรรณาการของคนยากทั้งหลายเหล่านี้,

⁕ อัมหากัง ทีฆะรัตตัง หิตายะ สุขายะ.

' เพื่อประโยชน์และความสุขแก่ข้าพเจ้าทั้งหลาย, ตลอดกาล นาน เทอญฯ

อะระหัง สัมมาสัมพุทโธ ภะคะวา

' พระผู้มีพระภาคเจ้า, เป็นพระอรหันต์, ดับเพลิงกิเลส เพลิง ทุกข์สิ้นเชิง, ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง,

พุทธัง ภะคะวันตัง อะภิวาเทมิ

' ข้าพเจ้าอภิวาทพระผู้มีพระภาคเจ้า, ผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบาน,

(กราบ)
ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม

' พระธรรม เป็นธรรมที่พระผู้มีพระภาคเจ้า, ตรัสไว้ดีแล้ว,

ธัมมัง นะมัสสามิ

' ข้าพเจ้านมัสการพระธรรม,

(กราบ)
สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ

' พระสงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า, ปฏิบัติดีแล้ว,

สังฆัง นะมามิ

' ข้าพเจ้านอบน้อมพระสงฆ์

(กราบ)

ปุพพะภาคะนะมะการะ

⁕ (หันทะ มะยัง พุทธัสสะ ภะคะวะโต ปุพพะภาคะนะมะการัง กะโรมะ เส)

' (เชิญเถิด เราทั้งหลาย ทำความนอบน้อมอันเป็นส่วนเบื้องต้น แด่พระผู้มีพระภาคเจ้าเถิด)

⁕ นะโม ตัสสะ ภะคะวะโต

' ขอนอบน้อมแด่พระผู้มีพระภาคเจ้า, พระองค์นั้น,

⁕ อะระหะโต

' ซึ่งเป็นผู้ไกลจากกิเลส,

⁕ สัมมาสัมพุทธัสสะ

' ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง.

(ว่า ๓ จบ)

พุทธานุสสติ

⁕ (หันทะ มะยัง พุทธานุสสะตินะยัง กะโรมะ เส)

' (เชิญเถิด เราทั้งหลาย ทำความตามระลึกถึงพระพุทธเจ้าเถิด)

⁕ ตัง โข ปะนะ ภะคะวันตัง เอวัง กัลยาโณ กิตติสัทโท อัพภุคคะโต

' ก็กิตติศัพท์อันงามของพระ ผู้มีพระภาคเจ้านั้น, ได้ฟุ้งไปแล้ว, อย่างนี้ว่า,

⁕ อิติปิ โส ภะคะวา

' เพราะเหตุอย่างนี้ , พระผู้มีพระภาคเจ้านั้น,

⁕ อะระหัง

' เป็นผู้ไกลจากกิเลส,

⁕ สัมมาสัมพุทโธ

' เป็นผู้ตรัสรู้ชอบได้โดยพระองค์เอง

⁕ วิชชาจะระณะสัมปันโน

' เป็นผู้ถึงพร้อมด้วยวิชชาและจรณะ,

⁕ สุคะโต

' เป็นผู้ไปแล้วด้วยดี,

⁕ โลกะวิทู

' เป็นผู้รู้โลกอย่างแจ่มแจ้ง,

⁕ อะนุตตะโร ปุริสะทัมมะสาระถิ

' เป็นผู้สามารถฝึกบุรุษที่สมควรฝึกได้อย่างไม่มีใครยิ่งกว่า,

⁕ สัตถา เทวะมนุสสานัง

' เป็นครูผู้สอน ของเทวดาและมนุษย์ทั้งหลาย ,

⁕ พุทโธ

' เป็นผู้รู้ ผู้ตื่น ผู้เบิกบานด้วยธรรม,

⁕ ภะคะวาติ

' เป็นผู้มีความจําเริญ จําแนกธรรมสั่งสอนสัตว์ ดังนี้.

พุทธาภิคีติ

⁕ (หันทะ มะยัง พุทธาภิคีติง กะโรมะ เส)

' (เชิญเถิด เราทั้งหลาย ทำความขับคาถา พรรณนาเฉพาะพระพุทธเจ้าเถิด)

⁕ พุทธวาระหันตะวะระตาทิคุณาภิยุตโต

' พระพุทธเจ้าประกอบด้วยคุณ, มีความประเสริฐแห่ง อรหันตคุณ เป็นต้น,

⁕ สุทธาภิญาณะกะรุณาหิ สะมาคะตัตโต

' มีพระองค์อันประกอบด้วยพระญาณ,และพระกรุณาอัน บริสุทธิ์,

⁕ โพเธสิ โย สุชะนะตัง กะมะลังวะ สูโร

' พระองค์ใด ทรงกระทําชนที่ดีให้เบิกบาน,ดุจอาทิตย์ทํา บัวให้บาน,

⁕ วันทามะหัง ตะมะระณัง สิระสา ชิเนนทัง

' ข้าพเจ้าไหว้พระชินสีห์, ผู้ไม่มีกิเลส พระองค์นั้น, ด้วยเศียรเกล้า,

⁕ พุทโธ โย สัพพะปาณีนัง สะระณัง เขมะมุตตะมัง

' พระพุทธเจ้า พระองค์ใด, เป็นสรณะอัน เกษมสูงสุด ของสัตว์ทั้งหลาย,

⁕ ปะฐะมานุสสะติฏฐานัง วันทามิ ตัง สิเรนะหัง

' ข้าพเจ้าไหว้พระพุทธเจ้าพระองค์นั้น, อันเป็นที่ตั้งแห่งความระลึกองค์ที่หนึ่งด้วยเศียรเกล้า,

⁕ พุทธัสสาหัส๎มิ ทาโส (ทาสี) วะ พุทโธ เม สามิกิสสะโร

' ข้าพเจ้าเป็นทาส (หญิงว่า เป็นทาสี) ของพระพุทธเจ้า, พระพุทธเจ้าเป็นนาย มีอิสระเหนือข้าพเจ้า,

⁕ พุทโธ ทุกขัสสะ ฆาตา จะ วิธาตา จะ หิตัสสะ เม

' พระพุทธเจ้าเป็นเครื่องกําจัดทุกข์, และทรงไว้ซึ่งประโยชน์แก่ข้าพเจ้า,

⁕ พุทธัสสาหัง นิยยาเทมิ สะรีรัญชีวิตัญจิทัง

' ข้าพเจ้ามอบกายถวายชีวิตนี้ แด่พระพุทธเจ้า,

⁕ วันทันโตหัง (ตีหัง) จะริสสามิ พุทธัสเสวะ สุโพธิตัง

' ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่จักประพฤติตาม, ซึ่ง ความตรัสรู้ดีของพระพุทธเจ้า,

⁕ นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง พุทโธ เม สะระณัง วะรัง

' สรณะอื่นของข้าพเจ้าไม่มี, พระพุทธเจ้าเป็นสรณะอันประเสริฐของข้าพเจ้า,

⁕ เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ วัฑเฒยยัง สัตถุ สาสะเน

' ด้วยการกล่าวคําสัตย์นี้, ข้าพเจ้าพึงเจริญ ในพระศาสนา ของพระศาสดา,

⁕ พุทธัง เม วันทะมาเนนะ (มานายะ) ยัง ปุญญัง ปะสุตัง อิธะ

' ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่ ซึ่ง พระพุทธเจ้า, ได้ขวนขวายบุญใดในบัดนี้,

⁕ สัพเพปิ อันตะรายา เม มาเหสุง ตัสสะ เตชะสา

' อันตรายทั้งปวง อย่าได้มีแก่ข้าพเจ้าด้วยเดช แห่งบุญนั้น.

(กราบหมอบลงว่า) ⁕ กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา

' ด้วยกายก็ดี ด้วยวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี,

⁕ พุทเธ กุกัมมัง ปะกะตัง มะยา ยัง

' กรรมน่าติเตียนอันใด ที่ข้าพเจ้ากระทําแล้ว ในพระพุทธเจ้า,

⁕ พุทโธ ปะฏิคคัณหะตุ อัจจะยันตัง

' ขอพระพุทธเจ้า จงงดซึ่งโทษล่วงเกินอันนั้น,

⁕ กาลันตะเร สังวะริตุง วะ พุทเธ

' เพื่อการสํารวมระวัง ในพระพุทธเจ้า ในกาลต่อไป.

ธัมมานุสสติ

⁕ (หันทะ มะยัง ธัมมานุสสตินะยัง กะโรมะ เส)

' (เชิญเถิด เราทั้งหลาย ทำความตามระลึกถึงพระธรรมเถิด)

⁕ ส๎วากขาโต ภะคะวะตา ธัมโม

' พระธรรมเป็นสิ่งที่พระผู้มีพระภาคเจ้า, ได้ตรัสไว้ดีแล้ว,

⁕ สันทิฏฐิโก

' เป็นสิ่งที่ผู้ศึกษาและปฏิบัติพึงเห็นได้ด้วยตนเอง,

⁕ อะกาลิโก

' เป็นสิ่งที่ปฏิบัติได้และให้ผลได้ ไม่จํากัดกาล,

⁕ เอหิปัสสิโก

' เป็นสิ่งที่ควรกล่าวกะผู้อื่นว่า, ท่านจงมาดูเถิด,

⁕ โอปะนะยิโก

' เป็นสิ่งที่ควรน้อมเข้ามาใส่ตัว,

⁕ ปัจจัตตัง เวทิตัพโพ วิญญูหีติ

' เป็นสิ่งที่ผู้รู้ก็รู้ได้เฉพาะตน ดังนี้

ธัมมาภิคีติ

⁕ (หันทะ มะยัง ธัมมาภิคีติง กะโรมะ เส)

' (เชิญเถิด เราทั้งหลาย ทำความขับคาถา พรรณนาเฉพาะพระธรรมเถิด)

⁕ ส๎วากขาตะตาทิคุณะโยคะวะเสนะ เสยโย

' พระธรรมเป็นสิ่งที่ประเสริฐเพราะประกอบด้วยคุณ, คือ ความที่พระผู้มีพระภาคเจ้าตรัสไว้ดีแล้วเป็นต้น,

⁕ โย มัคคะปากะปะริยัตติวิโมกขะเภโท

' เป็นธรรมอันจําแนก เป็นมรรค ผล ปรัยัติ และนิพพาน,

⁕ ธัมโม กุโลกะปะตะนา ตะทะธาริธารี

' เป็นธรรมทรงไว้ซึ่งผู้ทรงธรรม, จากการตกไปสู่โลกที่ชั่ว,

⁕ วันทามะหัง ตะมะหะรัง วะระธัมมะเมตัง

' ข้าพเจ้าไหว้พระธรรมอันประเสริฐนั้น, อันเป็น เครื่องขจัดเสียซึ่งความมืด,

⁕ ธัมโม โย สัพพะปาณีนัง สะระณัง เขมะมุตตะมัง

' พระธรรมใด เป็นสรณะอันเกษมสูงสุดของ สัตว์ทั้งหลาย,

⁕ ทุติยานุสสะติฏฐานัง วันทามิ ตัง สิเรนะหัง

' ข้าพเจ้าไหว้พระธรรมนั้น, อันเป็นที่ตั้งแห่ง ความระลึกองค์ที่สองด้วยเศียรเกล้า,

⁕ ธัมมัสสาหัส๎มิ ทาโส (ทาสี) วะ ธัมโม เม สามิกิสสะโร

' ข้าพเจ้าเป็นทาสของพระธรรม, พระ ธรรมเป็นนาย มีอิสระเหนือข้าพเจ้า,

⁕ ธัมโม ทุกขัสสะ ฆาตา จะ วิธาตา จะ หิตัสสะ เม

' พระธรรมเป็นเครื่องกําจัดทุกข์, และ ทรงไว้ซึ่งประโยชน์แก่ข้าพเจ้า,

⁕ ธัมมัสสาหัง นิยยาเทมิ สะรีรัญชีวิตัญจิทัง

' ข้าพเจ้ามอบกายถวายชีวิตนี้ แด่พระธรรม,

⁕ วันทันโตหัง (ตีหัง) จะริสสามิ ธัมมัสเสวะ สุธัมมะตัง

' ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่ จักประพฤติตาม, ซึ่ง ความดีงามของพระธรรม,

⁕ นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง ธัมโม เม สะระณัง วะรัง

' สรณะอื่นของข้าพเจ้าไม่มี, พระธรรม เป็นสรณะอันประเสริฐของข้าพเจ้า,

⁕ เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ วัฑเฒยยัง สัตถุ สาสะเน

' ด้วยการกล่าวคําสัตย์นี้, ข้าพเจ้าพึงเจริญ ในพระศาสนา ของพระศาสดา,

⁕ ธัมมัง เม วันทะมาเนนะ (มานายะ) ยัง ปุญญัง ปะสุตัง อิธะ

' ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่ ซึ่งพระธรรม, ได้ขวนขวายบุญใดในบัดนี้,

⁕ สัพเพปิ อันตะรายา เม มาเหสุง ตัสสะ เตชะสา

' อันตรายทั้งปวง อย่าได้มีแก่ข้าพเจ้า, ด้วย เดชแห่งบุญนั้น.

(กราบหมอบลงว่า) ⁕ กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา

' ด้วยกายก็ดี ด้วยวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี,

⁕ ธัมเม กุกัมมัง ปะกะตัง มะยา ยัง

' กรรมน่าติเตียนอันใด ที่ข้าพเจ้ากระทําแล้ว ในพระธรรม,

⁕ ธัมโม ปะฏิคคัณหะตุ อัจจะยันตัง

' ขอพระธรรม จงงดซึ่งโทษล่วงเกินอันนั้น,

⁕ กาลันตะเร สังวะริตุง วะ ธัมเม

' เพื่อการสํารวมระวัง ในพระธรรม ในกาลต่อไป.

สังฆานุสสติ

⁕ (หันทะ มะยัง สังฆานุสสะตินะยัง กะโรมะ เส)

' (เชิญเถิด เราทั้งหลาย ทำความตามระลึกถึงพระสงฆ์เถิด)

⁕ สุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ

' สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า หมู่ใด, ปฏิบัติดีแล้ว,

⁕ อุชุปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ

' สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า, หมู่ใด, ปฏิบัติตรง แล้ว,

⁕ ญายะปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ

' สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า หมู่ใด, ปฏิบัติเพื่อรู้ธรรมเป็นเครื่องออกจากทุกข์แล้ว,

⁕ สามีจิปะฏิปันโน ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ

' สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า หมู่ใด, ปฏิบัติสมควรแล้ว

⁕ ยะทิทัง

' ได้แก่บุคคลเหล่านี้ คือ,

⁕ จัตตาริ ปุริสะยุคานิ

' คู่แห่งบุรุษ ๔ คู่,

⁕ อัฏฐะ ปุริสะปุคคะลา

' นับเรียงตัวบุรุษ ได้ ๘ บุรุษ,

⁕ เอสะ ภะคะวะโต สาวะกะสังโฆ

' นั่นแหละ สงฆ์สาวกของพระผู้มีพระภาคเจ้า,

⁕ อาหุเนยโย

' เป็นสงฆ์ควรแก่สักการะที่เขานํามาบูชา,

⁕ ปาหุเนยโย

' เป็นสงฆ์ควรแก่สักการะที่เขาจัดไว้ต้อนรับ,

⁕ ทักขิเณยโย

' เป็นผู้ควรรับทักษิณาทาน,

⁕ อัญชะลีกะระณีโย

' เป็นผู้ที่บุคคลทั่วไปควรทําอัญชลี,

⁕ อะนุตตะรัง ปุญญักเขตตัง โลกัสสาติ

' เป็นเนื้อนาบุญของโลก,ไม่มีนาบุญอื่นยิ่งกว่า ดังนี้

สังฆาภิคีติ

⁕ (หันทะ มะยัง สังฆาภิคีติง กะโรมะ เส)

' (เชิญเถิด เราทั้งหลาย ทำความขับคาถา พรรณนาเฉพาะพระสงฆ์เถิด)

⁕ สัทธัมมะโช สุปะฏิปัตติคุณาทิยุตโต

' พระสงฆ์ที่เกิดโดยพระสัทธรรม, ประกอบด้วยคุณมีความ ปฏิบัติดีเป็นต้น,

⁕ โยฏฐัพพิโธ อะริยะปุคคะละสังฆะเสฏโฐ

' เป็นหมู่แห่งพระอริยบุคคลอันประเสริฐแปดจําพวก,

⁕ สีลาทิธัมมะปะวะราสะยะกายะจิตโต

' มีกายและจิต อันอาศัยธรรมมีศีลเป็นต้นอันบวร,

⁕ วันทามะหัง ตะมะริยานะ คะณัง สุสุทธัง

' ข้าพเจ้าไหว้หมู่แห่งพระอริยเจ้าเหล่านั้น, อันบริสุทธิ์ ด้วยดี,

⁕ สังโฆ โย สัพพะปาณีนัง สะระณัง เขมะมุตตะมัง

' พระสงฆ์หมู่ใด, เป็นสรณะอันเกษม สูงสุด ของสัตว์ทั้งหลาย,

⁕ ตะติยานุสสะติฏฐานัง วันทามิ ตัง สิเรนะหัง

' ข้าพเจ้าไหว้พระสงฆ์หมู่นั้น, อันเป็นที่ตั้งแห่งความ ระลึกองค์ที่สาม ด้วยเศียรเกล้า,

⁕ สังฆัสสาหัส๎มิ ทาโส (ทาสี) วะ สังโฆ เม สามิกิสสะโร

' ข้าพเจ้าเป็นทาสของพระสงฆ์, พระสงฆ์ เป็นนาย มีอิสระเหนือข้าพเจ้า,

⁕ สังโฆ ทุกขัสสะ ฆาตา จะ วิธาตา จะ หิตัสสะ เม

' พระสงฆ์เป็นเครื่องกําจัดทุกข์, และ ทรงไว้ซึ่งประโยชน์แก่ข้าพเจ้า,

⁕ สังฆัสสาหัง นิยยาเทมิ สะรีรัญชีวิตัญจิทัง

' ข้าพเจ้ามอบกายถวายชีวิตนี้ แด่พระสงฆ์,

⁕ วันทันโตหัง (ตีหัง) จะริสสามิ สังฆัสโสปะฏิปันนะตัง

' ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่จักประพฤติตาม, ซึ่ง ความปฏิบัติดี ของพระสงฆ์,

⁕ นัตถิ เม สะระณัง อัญญัง สังโฆ เม สะระณัง วะรัง

' สรณะอื่นของข้าพเจ้าไม่มี, พระสงฆ์ เป็นสรณะอันประเสริฐของข้าพเจ้า,

⁕ เอเตนะ สัจจะวัชเชนะ วัฑเฒยยัง สัตถุ สาสะเน

' ด้วยการกล่าวคําสัตย์นี้, ข้าพเจ้าพึงเจริญ ในพระศาสนา ของพระศาสดา,

⁕ สังฆัง เม วันทะมาเนนะ (มานายะ) ยัง ปุญญัง ปะสุตัง อิธะ

' ข้าพเจ้าผู้ไหว้อยู่ ซึ่งพระสงฆ์, ได้ขวนขวายบุญใด ในบัดนี้,

⁕ สัพเพปิ อันตะรายา เม มาเหสุง ตัสสะ เตชะสา.

' อันตรายทั้งปวง อย่าได้มีแก่ข้าพเจ้า, ด้วยเดชแห่งบุญนั้น.

(กราบหมอบลงว่า) ⁕ กาเยนะ วาจายะ วะ เจตะสา วา

' ด้วยกายก็ดี ด้วยวาจาก็ดี ด้วยใจก็ดี,

⁕ สังเฆ กุกัมมัง ปะกะตัง มะยา ยัง

' กรรมน่าติเตียนอันใด ที่ข้าพเจ้ากระทําแล้ว ในพระสงฆ์,

⁕ สังโฆ ปะฏิคคัณหะตุ อัจจะยันตัง

' ขอพระสงฆ์ จงงดซึ่งโทษล่วงเกินอันนั้น,

⁕ กาลันตะเร สังวะริตุง วะ สังเฆ.

' เพื่อการสํารวมระวัง ในพระสงฆ์ ในกาลต่อไป.

บทกรวดน้ำอิมินา หรืออุททิสสนาธิฏฐานคาถา

⁘ บทสวดทําวัตรเย็น ⁘